SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

BUYU’ ve İCARE BAHSİ

<< 3364 >>

NUMARALI HADİS-İ ŞERİF:

 

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ حَدَّثَنَا مَالِكٌ عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْحُصَيْنِ عَنْ مَوْلَى ابْنِ أَبِي أَحْمَدَ قَالَ أَبُو دَاوُد وَقَالَ لَنَا الْقَعْنَبِيُّ فِيمَا قَرَأَ عَلَى مَالِكٍ عَنْ أَبِي سُفْيَانَ وَاسْمُهُ قُزْمَانُ مَوْلَى ابْنِ أَبِي أَحْمَدَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَخَّصَ فِي بَيْعِ الْعَرَايَا فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ فِي خَمْسَةِ أَوْسُقٍ شَكَّ دَاوُدُ بْنُ الْحُصَيْنِ

 

قَالَ أَبُو دَاوُد حَدِيثُ جَابِرٍ إِلَى أَرْبَعَةِ أَوْسُقٍ

 

Ebû Hureyre (r.a)'den rivayet edildiğine göre;

 

Rasûlullah (s.a.v.), beş veskten daha azında veya beş veskte -Dâvûd b. el-Husayn şüphe etti- arâyâ yoluyla alışverişe ruhsat verdi.

 

Ebû Dâvûd; "Câbir'in hadisi, dört veska kadar" şeklindedir, der.

 

 

İzah:

Buhari, buyu', müsâkât; Müslim, buyu'; Tirmizî, buyu'; Muvatta, buyu'

 

Hattâbî, bu hadisi de arayanın bir hibe değil, alışveriş olduğuna delil kabul ederek şöyle der:

 

"Bu, sana açıkça gösteriyor ki ariyyedeki ruhsatın manası bilinen alış­veriştir. Eğer öyle olmasaydı bunun dört veya beş vesk ile sınırlandırılma­sında bir mana olmazdı. Çünkü karşı görüşte olanların ariyyeyi tarif eder­ken ileri sürdükleri görüşte bir yasaklık yok ki o yasağı kaldırmakta ruhsata ihtiyaç duyulsun."

 

Hattâbî daha sonra, ariyyenin caiz olduğu mikdarları tayinde âlimle­rin görüşlerini verir:

 

"İmam Mâlik, mutlak olarak 5 veskde ariyyenin caiz olduğu görüşün­dedir. İmam Şafiî ise; beş veskte alışverişi feshetmem ama daha fazlasında feshederim, der.

 

îbnü'I-Münzir; beş veskteki ruhsat şüphelidir, müzâbeneden nehiy sa­bittir. Vacip olan; ondan ancak mübahlığı kesin olan mikdarın mubah olu­şudur. Ravi rivayetinde şüpheye düşmüştür. O, Dâvûd b. el-Husayn'dır. Bunu Câbir de rivayet etmiş ve dört veske kadar mubah görmüştür. O halde dört veskde mubah, fazlasında ise yasaktır."

 

Hattâbî bu görüşleri naklettikten sonra İbnü'l-Münzir'in görüşünü tasvib ettiğini bildirmiştir.

 

AvniTl-Ma'bûd'da; "Beş veskten az hurmada caiz olup fazlasında caiz olmadığında İmam Şafiî ile İmam Mâlik arasında görüş birliği vardır. Beş veskdeki cevazda ihtilâf edilmiştir. Uygun olanı, Câbir hadisinden dolayı beş veskteki arayanın haram oluşudur" denilir.

 

Demek oluyor ki; beş veskde, arâyâ yoluyla satış İmam Şafiî'ye göre caiz değil, İmam Mâlik'e göre caizdir.

 

Hanefîlerden, arayanın caiz olacağı mikdar konusunda bir görüş nak­ledilmiş değildir. Bu, Hanefîlerin arâyâyı bir satış değil hibe telakki etmele­rinden dolayı olsa gerektir. Çünkü hibenin bir ölçü ile sınırlandırılması şartı yoktur.

 

Vesk: 60 sa' mikdarında bir ölçektir. Bugünün ölçüleri ile 200 kg. ka­dardır.